Alt

contact

06 21 57 33 65
advies@theoschraven.nl

profiel

Drs. Theo P.M. Schraven
adviseur voor bestuur, toezicht en stakeholders

Waardengedreven governance
Governance gaat hopelijk meer over Bezieling en Bewaking van kernwaarden dan over Command en Control. En die kernwaarden zijn in de samenleving aan verandering onderhevig. Zoals bijvoorbeeld in de gezondheidszorg: van ‘zorgen voor’ naar ‘zorgen dat’, in netwerken en in co-creatie met cliënten/patiënten. Dat stelt andere eisen aan governance.
Waarden krijgen overigens pas betekenis in gedrag: practise what you preach! Mooie woorden zeggen immers nog niets, gedrag zegt alles.

Inspiratie: denken en schrijven
Bestuur- toezichtvragen lopen als een rode draad door mijn studie- en werkleven. Denken en schrijven over dit thema is mijn eerste inspiratiebron.
In 1999 was ik o.a. secretaris/lid van de Commissie Health Care Governance (Commissie Meurs) en daarmede één van de grondleggers van de governance in de zorg. In mijn loopbaan ongeveer 50 publicaties waaronder co-redacteur ‘Naar stimulerend en slim toezicht’ (boek 2006) en ‘Governance in de Zorg, van wetten naar waarden’ (boek 2014). 
Met name mijn publicatie ‘van informeel naar waardengericht toezicht’ inspireert vele bestuurders en toezichthouders om zelf te reflecteren op hun eigen ontwikkeling, bijvoorbeeld via evaluaties.

In najaar 2020 is mijn boekje verschenen met concrete advieservaringen dat van binnenuit een inkijk geeft in de bestuurskamers: Perspectieven op organisatieadvieswerk: ervaringen uit de praktijk (2020). Het boekje is niet meer verkrijgbaar; af en toe deel ik nog een hoofdstuk in Posts

Inspiratie: werken met mensen
Mijn kennis en ervaring op governance heb ik toch vooral te danken aan alle mensen met wie werk, en dat zijn niet alleen bestuurders en toezichthouders.
Meestal is mijn werk ontwikkelingsgericht: preventief het functioneren van bestuur en toezicht verbeteren. Soms gaat het om het doorbreken van stagnerende processen.
Mijn rol is meestal een combinatie van inbreng van expertise en procesadvisering. In de kern gaat het altijd om de menselijke factor zoals drijfveren, gedrag, effect op anderen. En natuurlijk in de context van governance en rolgedrag.
Een blik van buiten geeft verfrissing; er gebeurt pas iets als mensen het verinnerlijken en in beweging komen. Daar draag ik graag aan bij.

Kwaliteit en innovatie governance
Advies van bestuurders en toezichthouders over de governance kan inhouden: begeleiding zelfevaluatie, extern onderzoek, workshops, begeleiden veranderingstraject.
Daarnaast was ik tot voor kort jarenlang moderator en docent voor de driedaagse leergang voorzitters RvT/RvC vanuit de academies voor toezichthouders en commissarissen NVTZ-VTOI/NVTK-VTW. Vandaaruit verzorg ik ook samen met het Instituut Positieve Gezondheid een eendaagse workshop over de relatie positieve gezondheid en governance.  Tevens moderator geweest voor de leergang voor bestuurders in het maatschappelijk domein vanuit Avicenne, Academie voor Leiderschap. 
Ook was en ben ik in de loop van de jaren actief (geweest )voor VWS, branche- en beroepsorganisaties. Regelmatig spreker op conferenties, symposia en werkbijeenkomsten.

Tevens actief op innovatieve vraagstukken rondom governance (eigenaarschap van professionals, nieuwe vormen van medezeggenschap cliënten/verwanten, governance van allianties en netwerken).

Voor overige advies-werkzaamheden, zie onder projecten.

Opleiding en werkervaring
Juridisch-bestuurskundige opleiding aan Tilburg University, diverse trainingen
op adviesvaardigheden, workshops bij prof. Jaworski (U-theory) en leiderschapspracticum Avicenna. Gecertificeerd trainer voor toepassing van AEM-Cube: een methode om in boards ieders drijfveren in beeld te krijgen. In 2022 een tweejarige opleiding Spiritualiteit en Zingeving afgerond aan de Academie voor Geesteswetenschappen Utrecht. 
Na diverse staf- en managementfuncties in diverse sectoren van de gezondheidszorg (academische ziekenhuiszorg, eerstelijnszorg, thuiszorg) ben ik sinds 1997 extern adviseur voor diverse besturingsvraagstukken, in het bijzonder governance. Zie onder rubriek Projecten.
Vooral werkzaam in de zorg maar ook in andere maatschappelijke sectoren, zoals onderwijs, sociale woningbouw, welzijn, kinderopvang, (zorg)verzekeraars.

 

contact

06 21 57 33 65
advies@theoschraven.nl

projecten

professionalisering

Diverse vormen van professionaliserings- workshops en evaluaties voor raden van toezicht, al dan niet samen met raden van bestuur vooral in de zorg; ook in sociale woningbouw, onderwijs en kinderopvang.

topstructuur

advisering over topstructuur in de ouderenzorg en second opinion besturingsmodel categoraal medisch-specialistische organisatie

meer projecten

 

projecten

Voorbeelden van projecten waar Theo Schraven mee bezig is of onlangs heeft afgesloten.

  • Diverse vormen van professionalisering en evaluaties voor raden van toezicht en raden van commissarissen, al dan niet samen met raden van bestuur in de zorg, sociale woningbouw, onderwijs en kinderopvang. Soms ook daarbuiten (zorgverzekeraar, organisaties op snijvlak publiek-privaat) Het kan daarbij gaan om een reguliere evaluatie maar ook om thema’s die specifiek zijn zoals: boardroom-dynamics, netwerkgovernance, rol van RvT in de transitie van zorg.   De werkvorm wordt aangepast aan doel en aard van de evaluatie. Ik hanteer contextueel een aanpak op maat, dus geen standaard-aanpak
  • Begeleiding van vier organisaties bij de intensivering van hun samenwerking, anders dan fusie of holdingvorming.
  • Advisering topstructuur grote organisatie in ouderenzorg en een grote onderwijsorganisatie
  • Begeleiding samenspel en effectiviteit College van Bestuur Universiteit
  • Second opinion besturingsmodel categorale medisch-specialistische organisatie.
  • Governance-vraagstukken bij specifieke organisatievormen in het maatschappelijk domein: netwerken en allianties, coöperaties, vennootschappen.

Projecten waar Theo Schraven in het verleden o.a. aan heeft gewerkt:

  • moderator van een in-company leiderschapsprogramma ziekenhuis, in opdracht van en namens Avicenna.
  • Begeleiding van een fusie in de jeugdzorg.
  • Begeleiding van een organisatie in gehandicaptenzorg die onder verscherpt toezicht staat van IGJ: samen met de interne stakeholders een proces doormaken over de vraag: waarom heeft het zover kunnen komen? Diepere organisatie-patronen worden in samenspraak aan het licht gebracht.
  • Vraag van zorgorganisatie: we hebben het afgelopen decennium vele bestuurswisselingen gehad, dus ook vele interimmers en het afscheid is steeds op onaangename manier gegaan: wat is hier aan de hand en hoe kunnen RvT, RvB, management en medezeggenschapsorganen het spel anders spelen om duurzaam stabiliteit in de governance realiseren?
  • Begeleiding van nieuwe medezeggenschapsvormen ‘voorbij de cliëntenraden’: hoe verbind je formele medezeggenschap aan ontwikkeling van informele en diverse vormen van medezeggenschap als gevolg van toenemende kleinschaligheid en diversiteit in de zorg.
  • Ontwikkeling van innovatieve vormen van ‘zorg-coöperaties’ waarin cliënten of hun vertegenwoordigers ‘eigenaar’ zijn, samen met KansPlus, landelijke vertegenwoordiging van cliënten en hun verwanten in gehandicaptenzorg.
  • Advisering van een grote regionale vereniging van huisartsen bij de ontwikkeling van hun structuur qua organisatie, rechtsvorm en governance.
  • Vraag van een gemeente en zorgverzekeraar om samen met zorgaanbieders via werkconferenties een samenwerkingsconvenant op het gebied van integrale zorg voor de ‘kwetsbare oudere’ nieuw leven in te blazen.   
  • Werkconferentie van alle zorgpartijen in een grote stad over de samenwerking in de Acute Zorgketen
  • Begeleiding en advisering van medisch staf ziekenhuis over het ziekenhuisbeleid en in het bijzonder over de mogelijkheid van externe kapitaalverschaffers/investeerders.
  • Twee maal een extern organisatie-onderzoek in een verpleeghuis naar aanleiding van een ernstige calamiteit.

Van command en control naar bezieling en bewaking

publicaties (een selectie)

Participatie van Burgers in Ziekenhuis Bernhoven

Burgers die verantwoordelijkheid nemen voor hun ziekenhuis, in dit geval via financiële participatie. Daarover gaat het artikel dat ik samen met Lilliane Bovendeert schreef. In het voorjaar 2020 gepubliceerd in Tijdschrift voor Goed Bestuur en Toezicht. Een mooi voorbeeld uit de praktijk naar een ‘civil society’.

Het artikel is via de uitgever te downloaden:

https://www.goedbestuurentoezicht.nl/kennisbank/participatie-van-burgers-bij-bernhoven

Over waardigheid in de zorg en waardig toezicht

In dit artikel geschreven samen met prof. Olaf Timmermans Over waardigheid in de zorg en waardig toezicht verkennen we verschillende perspectieven op de betekenis van waardigheid in de zorg in de relatie tussen zorgvrager en zorgverlener. Daarna trekken we dat door naar de betekenis voor toezicht op de zorg. Vervolgens sluiten we af met een reflectie op ‘waardig toezicht’ in de relatie toezicht – bestuur. Het artikel is inmiddels onder de titel ‘waardige zorg, waardig toezicht’ geplaatst in Tijdschrift Goed Bestuur & Toezicht nr. 3 2018, alwaar het nummer besteld kan worden.
 

Over waardengericht toezicht en zelforganisatie

In september 2018 verscheen het boek Goede Raad voor Commissarissen, 21 inzichten voor toezichthouders en bestuurders, onder redactie van Puck Dinjens uitgegeven door Mediawerf Uitgevers.

Daarin is opgenomen een hoofdstuk van mij over waardengericht toezicht en zelforganisatie. Het schetst dilemma’s en handreikingen over het leggen van verantwoordelijkheden en bevoegdheden laag in de organisatie en toezicht centraal.  Het hoofdstuk is een bewerking van mijn lezing op het jaarcongres NVTZ in november 2017.

Het boek is te bestellen op boekensites en bij de boekhandel.

zie ook boekrecensie in het blad Zorgvisie, waarin mijn bijdrage wordt genoemd. Klik op link Zorgvisie hieronder. 

Zorgvisie

Van Informeel naar Waardengericht Toezicht

In 2012 publiceerde ik als eerst het reflectie- en analysemodel  over de ontwikkeling van toezicht: van informeel, via geformaliseerd, naar resultaatgericht en vervolgens waardengericht toezicht.

Dit model wordt in de zorg, het onderwijs en sociale woningbouw zeer veel gebruikt en geciteerd als evaluatie-tool voor raden van toezicht c.q. raden van commissarissen.

Het schema in de publicatie is daarvoor zeer bruikbaar.

Het misverstand is wel eens dat het waardengericht toezicht het enige ultieme stadium is. Het gaat er om om vanuit een waardengerichte toezicht-orientatie ook gericht te zijn op de resultaten met naleving van de formele governance-eisen. De kunst is om op die resultaten en die formalisering niet door te schieten.  zie link hieronder

Waardengericht toezicht GB Theo S

Governance in de Zorg: van wetten naar waarden

In december 2014 verscheen mijn boek ‘Governance in de Zorg, van wetten naar waarden’, een bundeling van artikelen, essays en columns waarvan onderdelen hier op de site.

Dit boek is te bestellen via alle boekensites (zoals bol.com of boekenbestellen.nl) en uw boekhandel

Governance in de zorg treedt in een nieuwe fase en dat stelt andere eisen aan de goverorde komen zijn: evaluatie van toezicht, groepsdynamische processen, beoordeling van raad van bestuur, one-tier en two-tier-board in de zorg en governance van het medischspecialistische bedrijf. Het is nuttig voor raad van bestuur en raad van toezicht van zorgorganisaties om te reflecteren over hun governance. Het begint immers met verbetering in de eigen boardroom. Ook worden praktische handvatten gegeven.

 

Muli-level governance

Hoe kunnen bestuur en toezicht publieke en maatschappelijke belangen afwegen?

Lees daarover mijn hoofdstuk in het boek Zorg voor Toezicht (dec 2015) uitgegeven door Mediawerf op initiatief van NVTZ.

Weging van publieke en maatschappelijke belangen is geen eendimensionaal proces. Het is in deze tijd een interactief en co-creërend proces met verschuivende verantwoordelijkheden van cliënten en andere stakeholders. Ondanks de complexiteit van het vraagstuk: mijn bijdrage geeft ook een praktische denkrichting voor bestuurder en toezichthouder.

zie https://www.mediawerf.nl/boeken/zorg-voor-toezicht

Het nieuwe toezicht is ook durven loslaten

Door schandalen in bestuur en toezicht van een aantal (doorgaans grote) maatschappelijke organisaties, blijven we gevangen in het control-paradigma. De politieke en maatschappelijke druk op toezichthouders neemt toe en daarmee ook het ongemak bij deze toezichthouders. Niemand zegt te wachten op meer externe regels, maar de interne toezichtdruk lijkt autonoom toe te nemen. Teksten aan de toezichttafel als ‘wij worden er ook op aangesproken’, ‘aansprakelijkheid’ of ‘wij zijn ook verantwoordelijk’, worden vaker gebezigd. Er dreigt een nieuwe vorm van bestuurlijke drukte te ontstaan: een uitdijend rapportagecircus richting raad van toezicht, met meer werk van onder naar boven. En dus meer hiërarchisering en verticalisering?

Maar wat is er maatschappelijk aan de hand? Een beweging die de andere kant op gaat. Er zijn drie bewegingen die uiteraard samenhangen:

Ten eerste de ontwikkeling van verzorgingsstaat (zorg als recht), via marktwerking (zorg als dienst) naar een civil society (zorg als ondersteuning). We staan nog maar aan het begin van de beweging om onze cliënten en patiënten als (bijzondere) burgers te zien. Zij hebben veel meer mogelijkheden hebben dan we denken. De muren van de monomane zorginstelling brokkelen af. De zorginstelling verdwijnt en wordt een ondersteuningsnetwerk voor gewoon (of bijzonder) leven. De toekomstige zorgorganisatie is verweven in een web van samenwerkingsrelaties op het gebied van wonen, zorg en welzijn of op cure, care en comfort. Verantwoordelijkheden zijn horizontaal gespreid. Eenieder is een onlosmakelijk deeltje in een groter netwerkgeheel. Dat leidt tot nieuwe vormen van (netwerk)governance die op gespannen voet staat met het huidige systeem van enige verantwoordelijke opper-bestuurder of opper-toezichthouder.

Ten tweede maken organisaties een ontwikkeling door waarbij verantwoordelijkheden zo laag mogelijk in de organisatie, in zelfsturende units worden gelegd (decentralisatie, dé-hiërarchisering). Leidt snoeien (bezuinigen) dan toch tot bloeien (ruimte geven)?

Buiten deze zorgorganisaties ontstaan, ten derde, vele vormen van zorgondernemerschap van onderop: zorgcoöperaties van burgers, zorgondernemers met eigen kleinschalige initiatieven, buurtnetwerken, franchiseformules, etc.

Wat betekent dit voor de toezichthouder van de zorgorganisatie?

In de governance moeten we van een paradigma van command and control naar het paradigma van bezieling en bewaking. Bij bewaking gaat het dan (voor de raad van toezicht) om het behoeden en beschermen (‘waken’) van verschuivende kernwaarden in de zorg. De kunst is om in het toezicht houden ruimte te geven aan de geschetste ontwikkelingen. Misschien verschuift de rol wel meer naar meta-toezicht. Dat betekent dat de toezichthouder niet steeds meer en meer over van alles en nog wat geïnformeerd wordt (van beneden naar boven), maar dat die in de organisatie en in het maatschappelijk netwerk bevordert dat er een gezond ‘systeem’ van checks and balances wordt geïncorporeerd. Een soort geïnternaliseerde of gehorizontaliseerde werking van governance.

"Een sterke raad van toezicht zal bijtijds ingrijpen"

Interview in tijdschrift Zorgvisie december 2015 over governance en crisis.  interview Zorgvisie

Over zorgbestuurders die niet graaien maar groeien

Bestuurders in de zorg staan de laatste jaren publiekelijk regelmatig in de wind als gevolg van enkele debacles, hun salarissen en afkoopsommen. De publieke druk op bestuurders is daarbij eerder toegenomen dan afgenomen door de transitie in de zorg en daarmee gepaard gaande reorganisaties en collectieve ontslagen.

De maatschappelijke legitimiteit van bestuurders staat nog al eens ter discussie.

Met een niet bepaald positief beeld in de buitenwereld, vroeg ik me af hoe bestuurders in hun binnenwereld van overvolle agenda’s, lange werkdagen en talloze aanbestedingstrajecten in vele gemeenten ‘het hoofd boven water’ houden. Hoe houden zij dat vol? Ik was daarom nieuwsgierig naar het antwoord op de vraag waar bestuurders in de zorg nog hun motivatie en inspiratie vandaan halen, wat hun drive is dit vol te houden en wat hen naar hun eigen beleving effectief maakt.

Over dit thema heb ik onafhankelijk van elkaar en ‘at random’ twaalf individuele gesprekken gevoerd met bestuurders in de zorg (ziekenhuis, gehandicaptenzorg, psychiatrie, ouderenzorg) .

Kortom op zoek naar de binnenwereld van de bestuurder.

De gesprekken gingen over hun persoonlijke ervaringen als hulpverlener, patiënt of mantelzorger, over hun effectiviteit en welk leerproces ze doormaken en over hun persoonlijke ontwikkeling en geloofwaardigheid. Het gaat er niet alleen om of medewerkers jouw verhaal geloven, het gaat er om of ze jou geloven.

De bevindingen over hun groeiproces als bestuurder is beschreven in mijn boek maar ook in twee columns op zoals https://www.zorgvisie.nl/Personeel/Verdieping/2014/11/Zorgbestuurders-graaien-niet-deel-1-1633525W/

Over Agapè gesproken

In januari 2016 heeft Frits Goldschmeding, als oprichter van Randstad de meest succesvolle ondernemer in Nederland, de stichting voor ‘liefde en medemenselijkheid’ in het economisch leven opgericht. Het concept van Agapè staat daarbij als waarde centraal en prof Buijs, die de leerstoel van Goldschmeding Foundation bekleedt, sprak in voorjaar 2016 over de ontwikkeling van het concept Agapè.

Hierover sprak ik reeds in 2008 op een Zorgvisie-congres voor toezichthouders en bestuurders. Meer dan ooit actueel! Zie samenvatting van mijn lezing destijds. Wie dicht het toezichtgat PDF

Ook nog terug te vinden op Zorgvisie-site:

https://www.zorgvisie.nl/Home/Verdieping/2008/9/Het-dichten-van-de-kloof-tussen-bestuur-en-professionals-ZVS004362W/

Van dirigeren naar inspireren

posts

Marius Buiting directeur Ned Vereniging Toezichthouders Zorg en Welzijn (NVTZ) overleed onverwacht op 18 september 2024. "In het harnas gestorven', hij was pas 64 jaar. Op LinkedIn, websites en andere sociale media zijn mooie herinneringen aan hem opgehaald. Hij was naar mijn mening een visionaire denker en een warm en aimabel mens. Altijd gericht op samenwerking. Hij was sterk in korte en krachtige richtinggevende gedachten over toezicht die beklijven. Zoals o.a.: toezicht op bestuur en besturing; toezicht is niet achteruit kijken, maar vooruit kijken; raad van verbinding etc. Ook het gedachtengoed 'Terug naar de Bedoeling' komt eigenlijk uit zijn koker waar Wouter Hart goed vorm aan heeft gegeven. In deze post wil ik als eerbetoon aan Marius mijn verbinding met hem en mijn activiteiten voor NVTZ en toezicht in maatschappelijke domeinen, m.n. zorg en welzijn, in het voetlicht plaatsen. Tot mijn verbazing werd ik enkele jaren geleden benoemd tot ere-lid NVTZ voor mijn jarenlange bijdrage aan de governance in de zorg (zie o.a. interview NVTZ vorige post). Dit eerbetoon kwam duidelijk uit de koker van Marius. Verder: op initiatief van Marius werd rond 2012 de NVTZ-Academie opgericht voor de professionalisering en opleiding van toezichthouders. Regiepartner werd Avicenna onder leiding van Frank Seine. Het waren Marius en Frank die mij direct vroegen om als eerste moderator en kerndocent de 3 daagse voor voorzitters raden van toezicht op me te nemen. Sindsdien heb ik dat ongeveer 30x mogen doen. Enkele jaren daarna bedacht Marius de tweedaagse Advanced Leiderschap voor toezichthouders. Opnieuw vroeg hij me met Frank om moderator en kerndocent te worden. Samen met Machteld Huber en Mieke Reynen ontwikkelde ik de module Anders Kijken naar Gezondheid en Governance. Genereus als Marius was, werd deze eendaagse opgenomen in het opleidingsprogramma. En last but not least, Marius heeft onlangs de ruimte gegeven aan de ontwikkeling van een twee-en-een-half daagse retraite over Toezicht houden vanuit de Benedictijnse Bron, met de bedoeling dit binnen de NVTZ-Academie in 2025 aan te bieden. Wordt vervolgd samen met initiatiefnemer en toezichthouder Hendrik Beelen programmacoördinator bij de Willibrord Abdij, Benedictijnen Doetinchem. Marius ik heb veel aan jou te danken en denk met plezier terug op jouw inspirerende en bevlogen gedachtenspinsels over én jouw concrete inzet voor toezicht, zorg en welzijn en de samenleving in het algemeen.
In het najaar 2023 bestond de Nederlandse Vereniging voor Toezichthouders in Zorg en Welzijn (NVTZ) 30 jaren. Bij het vorige lustrum 5 jaar geleden ben ik benoemd tot ere-lid van de NVTZ. Ter gelegenheid van het nieuwe lustrum in 2023 ben ik over de ontwikkeling van de governance in de afgelopen 30 jaren geïnterviewd door theatermaker Patrick Nederkoorn. Uiteraard ga ik ook in op heden en toekomst van de governance. Via LinkedIn ontving ik vele complimenten, met kwalificaties als: mooi, menselijk, herkenbaar, zinnig, interessant, food for thought voor de toekomst. Het interview kunt u bekijken via deze link www.nvtz.nl/actueel/interview-erelid-theo-schraven/ Lukt het niet dan googlen naar website van NVTZ, onder 'over NVTZ' en dan 'ere-leden'.

In het nieuws: op de universiteiten en hogescholen is de opkomst voor de verkiezingen van de medezeggenschapsorganen dramatisch laag. Bestuur en medezeggenschapsorganen doen met OCW een oproep aan de studenten om vooral naar de stembus te gaan.  Mijn oproep is om naar andere vormen van inspraak te gaan. Immers, we bewegen ons van een representatieve democratie naar ook directe democratie, waar burgers, studenten, cliënten(vertegenwoordigers), huurders etc. zich rechtstreeks kunnen uitspreken over specifieke thema’s. En bovendien: de nieuwe generatie is minder van vergaderen over generieke vraagstukken en meer van praktische betrokkenheid op concrete vraagstukken. Minder papier, meer visueel en auditief. Dat vraagt dus meer flexibele en andere creatieve vormen van medezeggenschap. De oproep van de ‘gevestigde orde’ is goed bedoeld, helaas van de oude (inspraak)wereld.

post op LinkedIn april 2023

Rouw in organisaties. In FD-magazine stond een artikel daarover hoe om te gaan met rouw bij overlijden van een collega. Belangrijk. In dat kader vraag ik me af. Is er aandacht voor verlies, afscheid, rouw bij reorganisaties, fusies etc. Veel bestuurlijk vertoog gaat over de toekomst, missie, visie, strategie, ‘het nieuwe werken’. Kortom: nieuw, anders, beter. Het is natuurlijk ook de bestuurlijke taak om een organisatie verder te brengen met de blik vooruit.
Is er in organisaties collectieve ruimte voor pijn, verlies en rouw bij veranderingen in organisaties waar collegae vertrekken, andere plekken krijgen, waar afdelingen worden opgeheven of samengevoegd? Die aandacht is er wel op individueel niveau of binnen een team. Maar ik vraag me af of er ook collectief en bestuurlijk aandacht aan wordt gegeven.  

Post op LinkedIn in februari 2022

We kennen Plato's filosofische driedeling over het goede, het ware en het schone. Hoe staat het met Het Schone in organisaties? Een reflectie op dit vraagstuk. Zien we 'het schone' pas als we 'het lelijke' (de smetvlekken) onder ogen durven te zien? Bijgaand een reflectie.

Bijlage:
PDF icon het Schone in organisaties.pdf

Toezichthouders staan voor deels andere uitdagingen tijdens de tweede fase van de coronacrisis dan die tijdens de eerste fase. In het begin van de coronacrisis waren toezichthouders vooral bezig met acute zaken en adhoc reageren. Hoe is dit nu? Kijken toezichthouders voorbij de crisis naar de toekomst? In dit interview in opdracht van de NVTZ worden Pink van Veen en Theo Schraven geïnterviewd door Patrick Nederkoorn. Pink van Veen is toezichthouder bij vier organisaties, is onderzoeker en is onderdeel van het bestuur van de NVTZ. Theo Schraven is bestuursadviseur, is evaluator en doet veel onderzoek voor en naar raden van toezicht. Patrick Nederkoorn is presentator en cabaretier. 

Ik vertel iets over:

Verleden: de resultaten van mijn onderzoek onder voorzitters RvT direct na de eerste lockdown.

Heden (januari 2021): over drie benaderingen bij crisis.

Toekomst: niet incidenteel alleen klappen voor de zorg, naar een duurzame verbinding met burgens en maatschappelijke omgeving ('civil society').

Het interview is hier te zien    https://youtu.be/zphp2rP0tzk   of op de website van de NVTZ   https://www.nvtz.nl/content/8904-toezicht-ten-tijde-van-corona

 

In januari 2021 had ik een bijzondere ervaring in een raad van toezicht. Het concept van 'positieve gezondheid' kun je dus ook toepassen op de governance. Lees het in de bijlage die ook op LinkedIn is gedeeld (geanonimiseerd en met goedkeuring van mijn klant). Als je iemand niet vanuit een 'gebrek' benadert, maar vanuit heelheid en volwaardigheid, zal er heelheid en heling zijn. 

Bijlage:
PDF icon over positieve gezondheid en governance.pdf

Begin juli 2020 verscheen het nieuwe Kader Goed Bestuur van de Nederlandse Zorgautoriteit en van de Inspectie van Gezondheidszorg & Jeugd. Het thema interne toezicht is daarin uitgebreid. Welke praktische aandachtspunten zijn mee te geven voor het externe toezicht door IGJ en voor interne toezichthouders en commissarissen in de zorg zelf? Op de interne kennis-webinar van IGJ heb ik 70 inspecteurs van IGJ daarover mogen toespreken. In de bijlage vindt u mijn reflectie.

Naar aanleiding van de publicatie van NZa en IGJ heeft de NVZD, de vereniging van zorgbestuurders, zich heel kritisch uitgelaten over het externe toezicht op governance op basis van dat aangepaste Kader. De reactie van de NVZD begrijp ik niet helemaal want in dat Kader staan alleen principes, codes en regels die eerder in de zorgbranche zelf ontwikkeld zijn. NZa en IGJ hebben er geen eigen regels aan toegevoegd. Dus wat is er te vrezen? NVZD had er beter aan gedaan door te stellen: fijn dat NZA en IGJ dat jullie onze eigen regels als Kader nemen, want die passen we al toe. En de zorginstellingen die dat niet doen, zijn dus extra gewaarschuwd. 

Bijlage:
PDF icon Kader Goed Bestuur IGJ en NZa juli 2020.pdf

Wat zijn de ervaringen van raden van toezicht in de zorg geweest in die eerste acute fase van Covid-19 (april en mei)? Daarover heb ik informatie verzameld van 30 voorzitters van raden van toezicht over in totaal 37 zorgorganisaties. Bent u benieuwd naar de resultaten? Dan kunt u de bijlage downloaden.

Ook gepost op LinkedIn op 16 mei 2020.

Kunst met een knipoog. Willem-Alexander zei ooit -met gevoel voor humor en met een vingerwijzing naar Bertha nr 38 in de wei- dat hij niet tot Koning Willem IV gekroond wilde worden. Deze week was ik bij een klant: zorgorganisatie voor mensen met een verstandelijke beperking. In hun winkel-atelier kocht ik deze gekroonde koe met op zijn kop een postzegel van de 3 prinsesjes. Gemaakt aldaar door een bewoner/mede-burger met een verstandelijke beperking. Kunst met humor! Hoezo beperking? Ik zou het niet hebben kunnen bedenken en maken

Post op LinkedIn augustus 2018 met foto.

Dit kunstwerk heb ik gebruikt in een lezing voor jaar symposium Talent for Care een organisatie die met trainee-ships zorgorganisaties en jonge talentvolle academici aan elkaar verbindt. Mijn lezing ging over waarde voor en waarden in de zorg. Daarbij betoogde ik o.a. dat ook cliënten in de zorg waarde aan ons toevoegen.


foto: Jorg van Gerner van Medify Media

 

Post op LinkedIn  juni 2018  (3187 views, 44 likes en 2 commentaren)

Drie lessen uit extern governance-onderzoek Stedelijk Museum van belang voor alle RvT/RvC’s. Dit onderzoek vond plaats naar aanleiding van vermeende belangenverstrengeling van directeur Beatrix Ruf. De extern onderzoekers bleken veel kritischer over de handelwijze van de RvT dan over de directeur

1. de governance was op papier in orde; in de praktijk zijn duidelijke omissies constateert o.a. over verantwoording, transparantie en besluitvorming over mogelijke belangenverstrengeling en tegenstrijdig belang leden RvT zelf;

2.  deel als voorzitter RvT info die je krijgt van de bestuurder met de hele RvT en niet voor je zelf houden. Je hebt collectieve verantwoordelijkheid;

3.  kom pas tot een oordeel als RvT als je zo objectief mogelijk -in dit geval op basis van extern onderzoek- alle info op tafel hebt. Handel dus niet overhaast en onder druk.  Onder druk en haast moet je juist goed overwegen en dus ‘vertragen’.

mijn post op LinkedIn (februari 2018)

Less is More? Als je de discussies, lezingen en publicaties over governance tot je neemt, dan lijkt de toonzetting dat de toezichthouders steeds meer moeten doen. Er is grotere agendadruk, een vierde commissie HRM erbij?, nog meer werkmeetings intern en extern (?), etc. etc. In een meeting over waardengericht toezicht vroeg de vz RvT wat ze nu anders moeten doen. Anders is al beter dan meer, maar bij nader inzien moeten we het wellicht zoeken in minder doen: minder agendapunten, minder activiteiten?, minder spreektijd door bestuurder en door toezichthouders in vergadering, minder papier. Kunnen we leren van het Taoistische ‘wu wei’ (non-doing; is iets anders dan niets doen), van het Japanse ‘ma’ (‘space’) of gewoon samen even durven stil zijn?

5617 views, 52 likes en 5 commentaren

Op 16 november 2017 gaf ik als plenair ochtend-spreker een lezing over ‘waardengericht toezicht en zelforganisatie’ in de zorg.  Mijn lezing is bewerkt tot een hoofdstuk in het boek Goede Raad voor Commissarissen (zie onder mijn publicaties)

 

NVTZ-Jaarcongres 2017-049

(Huizinga fotografie)

In mijn adviespraktijk kom ik veel vragen tegen van raden van toezicht (en bestuurders) over toezichtbeleid rondom externe stakeholders.  Mijn visie deel ik met u in deze bijlage. In het algemeen wordt die als nuttig ervaren, zo krijg ik te horen.

Visie Theo Schraven op RvT en externe stakeholders

Mijn post op LinkedIn (half juni)

Over ICT-security en governance gesproken. Het valt me op dat leden van RvT’s en RvC’s doorgaans hun eigen (privé) mail-accounts gebruiken voor de organisaties waarop zij toezicht houden. Gaat op deze massaal bedrijfsgevoelige (of zelfs persoonsgevoelige) informatie van die organisaties over het net? Lijkt me een aandachtspunt ter bescherming van al personen en organisaties die bij een lek daarvan schade kunnen ondervinden. Of zie ik dat verkeerd? Zo niet dan bij deze aan security-aandachtspunt voor alle RvT’s, RvC’s en organisaties waar dat van toepassing is.

Bijna 7200 views, 54 likes en 3 commentaren, waaronder ook deze praktische:

Een simpele oplossing is Google drive of dropbox of ibabs etc. En uiteraard twee staps verificatie. (door Peter Vermeijs)

Privé e-mail is absoluut not done voor het verzenden van gevoelige informatie. E-mail is sowieso gevaarlijk, want mailboxen zijn een schat aan moeilijk scheidbare informatie die zich met de jaren ophoopt. Het beste is om, ongeacht welk e-mail account gebruikt wordt, géén attachments te sturen maar beperkt in tijd beschikbare links. Zie hiervoor: https://support.office.com/nl-nl/article/Bestanden-en-mappen-in-OneDrive-delen-9fcc2f7d-de0c-4cec-93b0-a82024800c07. 

Mijn boodschap aan bestuurders: zodra u merkt dat u niet-correspondentie-informatie terugzoekt in uw mailbox en niet in een documentatiesysteem (hoe eenvoudig ook van opzet), dan heeft u een informatiebeheerprobleem. Hopelijk houdt iedereen snel op met het toesturen van attachments. Onze mailboxen puilen alleen maar uit zo. (door Sander Maijers)